De kunst van het conserveren en modeleren

In haar atelier kom je ogen tekort. Marjolein van Viegen van Cathelinehof heeft er een prachtige verzameling van opgezette dieren. Van kleine muizen tot een Jan van Gent en een paar exemplaren van de vos. Marjolein is dierenpreparateur, de enige in Zeeuws-Vlaanderen. Ze heeft een bijzonder beroep.

Wat is taxidermie?

Taxidermie is de kunst van het conserveren en modeleren van overleden dieren, door de huid te stropen en het lichaam te vervangen. De naam komt uit het Grieks: ‘taxis’ (ordening) en ‘derma’ (huid). Opzetten is een conserveringstechniek om een dood dier te kunnen bewaren. De vorm van het lichaam blijft natuurgetrouw bewaard en het resultaat kan worden tentoongesteld.

Natuurlijke dood

Alle dieren die Marjolein opzet, zijn een natuurlijke dood gestorven. In Nederland zijn bijna alle vogels en zoogdieren beschermd en deze mogen alleen opgezet worden door een erkend preparateur. Marjolein is aangesloten bij de NVP, de Nederlandse Vereniging voor Preparateurs en ze is de enige in Zeeuws-Vlaanderen die dit werk doet.

Opzetten van dode dieren

Marjolein bewaart de dode dieren in een grote vriezer. Dat is niet alleen belangrijk om ze te kunnen bewaren, maar ook om de huid goed te kunnen verwijderen. Daar begint het namelijk mee. De huid wordt van het dode dier verwijderd en schoongemaakt. Marjolein maakt vervolgens een kunstlichaam. De huid wordt hierover gespannen, het dier krijgt zo weer voorzichtig een vorm terug en de huid wordt dicht genaaid of gelijmd. Bepaalde onderdelen worden door kunstexemplaren vervangen, zoals de ogen. Sommige onderdelen zoals de poten worden schoongemaakt en gebruikt voor het kunstlichaam.

Marjolein zet onder andere dieren op voor diverse musea en particulieren. Wat Marjolein niet doet, is het opzetten van overleden huisdieren. “Het karakter van een huisdier, de persoonlijkheid, is niet iets wat ik voor hen kan terugbrengen. Het dier blijft dood.”

Ambacht

Nadat de huid over het kunstlichaam is gespannen, begint het echte werk pas, vooral bij vogels. Met speldjes pint Marjolein de huid op het nieuwe lichaam, zodat alles op de juiste plek blijft. Want de huid krimpt als die droogt en dat kan wel drie weken duren. Voorzichtig legt ze veertje voor veertje recht. Draadjes houden de veertjes en de huid op hun plaats. Tot slot geeft Marjolein het dier een merkteken, waarmee onder andere wordt aangetoond dat zij de preparateur is. Het is onderdeel van de wettelijke voorschriften waar ze mee te maken heeft. Al met al is het werk van Marjolein een enorm tijdrovend, en dus kostbaar ambacht. Maar dat maakt voor haar eigenlijk niet uit, want het is vooral haar passie om dit werk te doen.