“Het is best wel een goed ding om dingen samen te doen. Samen ben je veel sterker.”

Martine van Wesemael

De Mariahoeve, Emmadorp

Wat doe je als je werkgebied verandert door ontpoldering en je wel inkomsten wil blijven genereren? Nieuwe activiteiten ontplooien. In je eigen onderneming, maar ook samen met andere lokale ondernemers. Want “samen ben je sterker”, ondervindt Martine van Wesemael van De Mariahoeve uit Emmadorp.

Nieuwe bronnen

De ontpoldering van de Hedwige- en Prosperpolder in het grensgebied tussen Perkpolder en Antwerpen-Haven had jarenlang heel wat voeten in aarde aan zowel de Nederlandse als de Belgische kant. Na heel wat gebakkelei werd de ontpoldering in 2018 daadwerkelijk ingezet en op 25 oktober 2022 stroomde het eerste water via een kreek de polder in. Voor De Mariahoeve betekende dit verlies van agrarisch werkgebied. Hun boerenbedrijf bestaat uit agrarische activiteiten en loonwerk, vooral het planten en rooien van bieten en de teelt van andere gewassen zoals bonen, aardappelen, graszaad en wintertarwe. Ze hebben andere teeltgebieden over kunnen nemen, maar zijn ook op zoek gegaan naar nieuwe bronnen van inkomsten. De Provincie Zeeland greep de ontpoldering aan om de hele regio te promoten. Daar gaat Martine met haar echtgenoot Erik en zonen Jean-Pierre en Julian in mee. Meer aanloop betekent meer afzet. Essentieel voor alle lokale ondernemers om het hoofd boven water te houden. Laat het nu Martine op het lijf geschreven staan om de nodige schwung te brengen in het afgelegen stuk polder dat nu officieel de benaming ‘Grenspark Groot-Saeftinghe’ heet.

Boer en burger

“Ik ben een doener”, zegt ze beslist. En dan doelt ze in deze op het dichter bij elkaar brengen van boer en burger. Dit doet ze al een hele tijd. “Twintig jaar geleden al zijn we met acht boerinnen gestart met de Barrettochten”, vertelt ze. “We kregen een potje van de ZLTO [vereniging voor boeren en tuinders, red.] om als boerin aan de consument te laten zien waar ons eten vandaan komt. We organiseerden drie tochten, de Barettochten. Een rond Zaamslag, een rond Terneuzen en een hier, vanaf de boerderij.” Overblijvers van deze acht, De Baeckermat in Westdorpe en de Mariahoeve, organiseren nog steeds activiteiten in combinatie met eten en drinken. Martine is een gastvrouw van nature. “Ik ben kleine groepjes gaan ontvangen met een soepje en een broodje. Daar huurde ik de schaapskooi van Het Zeeuwse Landschap voor. Negen jaar geleden zetten we een nieuwe schuur en daar is een spant in gemaakt voor mij. Eerst moest er een toilet komen. Toen wilde ik een keuken. Nu zou ik met pensioen moeten gaan, maar ik heb helemaal geen zin om te stoppen.”

Koop lokaal

Martines sfeervolle gastboerderij wordt druk bezocht. Er komen groepen, groot en klein, particulier en zakelijk, bijvoorbeeld voor excursies. Martine stelt arrangementen op maat samen. Dat is helemaal haar ding. “Ik vind het hartstikke leuk. Af en toe zaag ik wel eens. Dan zeg ik ‘ik ben d’r klaar mee’ en een uur later ben ik er helemaal niet klaar mee. Een cafévrouw ben ik niet. Ik ben het liefst in mijn keuken. Dat is mijn domein.” In dat domein gebruikt ze het liefst producten uit de buurt. “Dat is het leukst. Koop lokaal. Mekaar versterken is de gedachte erachter. Ga winkelen bij de boer. In coronatijd was dat meer hè. In de lijn hiervan zijn we op het idee gekomen om een verplaatsbare container in de buurt neer te zetten met een assortiment dagdaaglijkse producten van ondernemers uit de regio, die je zelf met een pasje af kunt rekenen. Een soort SRV-wagen van vroeger, maar dan anders. Rond Utrecht heb je zo’n kast van drie boeren, aan de A1. Zulke concepten die boeren organiseren, dat vind ik geweldig.”

Met ‘we’ bedoelt Martine een tiental ondernemers uit het Grenspark Groot Saeftinghe, die zich verenigd hebben in een grensoverschrijdende coöperatie. Martine is voorzitter. Met elkaar bedenken ze initiatieven om een bezoek aan het Grenspark aantrekkelijk te maken en de eigen streek op de kaart te zetten. Zo rijdt sinds enkele jaren de Zonnetrein door het gebied en worden er leuke evenementen en activiteiten georganiseerd. “Het is best wel een goed ding om dingen samen te doen. Samen ben je veel sterker. Als je nu ziet, de kermis hier op Emmadorp vorig jaar. Het kostte wat reuring om geld bij elkaar te krijgen. We wilden alles gratis voor het publiek. Dus je gaat op pad om geld bij elkaar te krijgen met het verhaal ‘Wij willen Emmadorp op de kaart zetten, wat krijgen we van jou?’. Met één lukt dat niet, met vijf wel. Soms is het lastig om een coöperatieve gedachte te krijgen, want iedereen heeft een eigen visie. Je moet met en voor z’n allen denken.” De coöperatie heeft zich hard gemaakt voor het streekmerk ‘Saeftinghe Smaakt’ voor producten uit de streek. In de evenementen zie je de promotie voor die producten terug. Tijdens de jaarlijkse Bourgondische Paaswandeling wandelen bezoekers van hapje naar hapje. Martine is een actieve spil in de communicatie onderling van zulke activiteiten. “De eerste keer dat je iets organiseert is veel werk, maar uiteindelijk stáát zoiets er en is het niet meer zoveel werk. Ik kan er nachten van wakker liggen, want ik voel me superverantwoordelijk. Het liefst ben ik hier in mijn eigen toko, dan komt het allemaal goed hè. Dat heb ik zelf in de hand.”

Saeftinghe Zilt

Een andere nieuwe inkomstenbron is de kweek van zilte groenten onder de naam Saeftighe Zilt. “Zeekool eigenlijk. Zeekool is de voorloper van broccoli en bloemkool. De knollen groeien ’s zomers op de akker, en ’s winters staan ze binnen in bakken. We snijden dan iedere keer het fijne loof eraf. Het wordt gebruikt door sterrenrestaurants. Daar gaat onze zeekool naartoe. Voor excursies op de boerderij vraag ik altijd wat mensen willen weten. De student uit Gent die zich verdiept in eiwittransitie vindt dit heel interessant. De zestigplusser gaat vaak liever op het land kijken.” De Mariahoeve vindt het volgen van de actuele ontwikkelingen belangrijk. “Hier willen ze altijd een stapje verder zetten. Daarom heeft ons bedrijf het PlanetProof-certificaat. Dat is prima. Je bent zo bewust bezig met je bedrijfsvoering. Het houdt je scherp.”